Mae’n benwythnos rownd gynderfynol Cwpan Cymru JD a bydd Y Bala, Cei Connah, Pen-y-bont a’r Seintiau Newydd yn brwydro i sicrhau eu lle yng ngêm fwyaf calendr y pyramid pêl-droed Cymreig.
Dyma’r tro cyntaf i bedwar clwb o’r Chwech Uchaf gyrraedd y rownd gynderfynol ac felly mae disgwyl i’r safon fod yn uchel a’r gemau i fod yn rhai cystadleuol.
Nos Wener, 3 Mawrth
Y Bala v Cei Connah | Nos Wener – 19:45 (S4C arlein) Cae y Castell, Y Fflint
Am y pumed tro’r tymor yma bydd Y Bala yn herio Cei Connah, a gyda’r dair gêm ddiwethaf rhwng y timau wedi gorffen yn gyfartal ar ôl 90 munud, mae’n gaddo i fod yn gêm agos ar Gae y Castell, Y Fflint.
Gorffennodd hi’n 1-1 yn y gêm gynghrair bythefnos yn ôl yn Stadiwm Glannau Dyfrdwy, er i Gei Connah chwarae bron i awr o’r gêm ddyn yn brin yn dilyn cerdyn coch Harry Franklin.
Ond Y Bala oedd yn fuddugol yn rownd derfynol Cwpan Nathaniel MG ym mis Ionawr, yn curo’r Nomadiaid ar giciau o’r smotyn yn dilyn 90 munud di-sgôr.
Ac roedd ‘na gêm ddi-sgôr arall rhwng y timau yn gynharach ym mis Ionawr, sy’n brawf ei bod hi bron yn amhosib gwahanu’r ddau dîm yma eleni.
Mae yna bum cerdyn coch wedi cael eu dangos yn y bedair gêm blaenorol rhwng y clybiau’r tymor yma, ac mae’n siwr bydd disgyblaeth yn chwarae rhan allweddol yn y frwydr nos Wener.
Er bod y timau wedi cwrdd yn gyson dros y tymhorau diwethaf, hon fydd y gêm gyntaf rhwng y clybiau yng Nghwpan Cymru ers y bedwaredd rownd yn Chwefror 2015, a gorffennodd honno’n gyfartal hefyd cyn i Gei Connah ennill ar giciau o’r smotyn.
Yn Ebrill 2017, fe sicrhaodd Y Bala eu buddugoliaeth fwyaf hanesyddol gan drechu’r Seintiau Newydd o 2-1 yn rownd derfynol Cwpan Cymru yn Nantporth, Bangor gan godi’r tlws am yr unig dro yn eu hanes.
A blwyddyn yn ddiweddarach fe wnaeth Cei Connah ail-adrodd y gamp yn rownd derfynol 2018 gan guro Aberystwyth i gael eu dwylo ar y cwpan am y tro cyntaf erioed.
Mae’r Bala wedi curo Penarlâg, Y Fflint, Pontypridd a Llansawel yng Nghwpan Cymru y tymor yma, ac ar ôl codi Cwpan Nathaniel MG ym mis Ionawr mae Hogiau’r Llyn yn anelu am y dwbl eleni.
Mae Cei Connah wedi curo Dinbych, Bae Colwyn, Llanelli ac Airbus UK i gyrraedd y rownd gynderfynol am y pumed tro mewn chwe cynnig.
Dydd Sadwrn, 4 Mawrth
Pen-y-bont v Y Seintiau Newydd | Dydd Sadwrn – 12:45 (S4C) Parc Waun Dew, Caerfyrddin
Bydd rhaid i Ben-y-bont guro’r Seintiau Newydd am y tro cyntaf erioed os am sicrhau lle yn rownd derfynol Cwpan Cymru JD am yr ail flwyddyn yn olynol.
Mae’r clybiau wedi cyfarfod 15 gwaith, ac er bod y gemau’n tueddu i fod yn rhai agos tu hwnt dyw’r Seintiau erioed wedi colli yn erbyn tîm Rhys Griffiths (ennill 11, cyfartal 4).
Aeth y ddau glwb benben yn y rownd derfynol y tymor diwethaf gyda’r Seintiau Newydd yn codi’r tlws am yr wythfed tro yn eu hanes yn dilyn y fuddugoliaeth o 3-2 yn Stadiwm Dinas Caerdydd.
Mae’r clybiau wedi cyfarfod deirgwaith y tymor yma gyda’r Seintiau’n cipio buddugoliaeth o 1-0 yn y funud olaf ym mis Awst, cyn cael gêm ddi-sgôr ym mis Tachwedd, a gêm gyfartal 1-1 y penwythnos diwethaf.
Mae’r Seintiau wedi chwarae Pen-y-bont wyth o weithiau ers dechrau tymor 2021/22 (ennill 4, cyfartal 4), ond dyw cewri Croesoswallt heb ennill dim un o rheiny o fwy nac un gôl.
Mae bechgyn Rhys Griffiths wedi ennill naw o’u 10 gêm ddiwethaf yng Nghwpan Cymru gyda’r unig golled yn dod yn erbyn Y Seintiau Newydd yn y rownd derfynol llynedd (Pen 2-3 YSN).
Pen-y-bont yw’r unig glwb ar ôl yn y gystadleuaeth sydd heb ennill y gwpan yn y gorffennol, ac mae’r garfan yn benderfynol o gyrraedd Ewrop am y tro cyntaf erioed eleni.
Torrodd y newyddion yr wythnos diwethaf bod Pen-y-bont wedi eu cyhuddo am dorri rheolau eilyddio’r gynghrair a’u bod mewn perygl o golli chwe phwynt.
Pe bae hynny’n digwydd, byddai Pen-y-bont yn llithro o’r 3ydd i’r 5ed safle, ac felly mae mwy o bwysau ar y clwb i lwyddo’n y gwpan os am gyrraedd Ewrop.
Mae Pen-y-bont wedi curo pedwar clwb o’r cynghreiriau îs i gyrraedd y rownd gynderfynol (Rhisga, Conwy, Gresffordd a Threffynnon), tra bod Y Seintiau Newydd wedi trechu Y Waun, Caernarfon, Y Drenewydd a Cwmbrân Celtaidd hyd yma.
Bydd y gorau o gemau’r penwythnos i’w gweld ar S4C nos Lun am 10:00.
